26 cze Tarcza antykryzysowa 4.0
W związku z podpisaniem przez Prezydenta RP w ostatni poniedziałek (22 czerwca 2020 r.) ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw zwaną tarczą antykryzysową (tzw. „Tarczy Antykryzysowej 4.0”), która została opublikowana w Dzienniku Ustaw w ostatni wtorek (23 czerwca 2020 r. – Dz. U. z 2020 r. poz. 1086), przesyłamy Państwu poniżej najważniejsze założenia nowych regulacji prawnych. Akt prawny dotyczy wielu płaszczyzn życia gospodarczego, jednak członków Cechu powinno zainteresować tylko kilka wprowadzonych przedmiotową ustawą rozwiązań, które opiszemy poniżej. Jak zawsze przedstawiamy główne założenia nowej ustawy. O wszystkich nowych informacjach lub wytycznych dotyczących nowej ustawy będziemy Państwa sukcesywnie informować – zarówno na stronie Cechu, jak i mailowo. Ponadto na bieżąco aktualizowane szczegóły wprowadzonych rozwiązań, opisane w dość przejrzysty sposób, znajdują się na rządowej stronie, do której link niezmiennie podajemy w naszych wiadomościach: https://www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa/
Nowe rozwiązania przewidziane w tzw. „Tarcza Antykryzysowa 4.0” są następujące:
I. prawo pracy – przepisy o pracy zdalnej, zaległym urlopie i dotyczące zawieszenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych;
II. uproszczenie procedury umorzenia pożyczki 5.000 zł dla przedsiębiorców;
III. potwierdzenie dotychczasowych ustaleń związanych z realizacją zajęć praktycznych przez pracowników młodocianych;
IV. dopłaty do oprocentowania, czyli dostęp do tanich kredytów;
V. wakacje kredytowe;
VI. uproszczenie postępowania restrukturyzacyjnego z większymi uprawnieniami dla wierzycieli;
VII. ułatwienia w procedurach zamówień publicznych;
VIII. zmiany w ustawie o kontroli inwestycji, które mają chronić polskie firmy przed wrogim przejęciem ;
IX. rozszerzenie uprawnień banków – banki będą mogły świadczyć usługi zaufania oraz wydawać środki identyfikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o usługach zaufania nawet, gdy ich statuty nie przewidują takich czynności ;
X. umożliwienie fundacjom i stowarzyszeniom starania się o pożyczki w powiatowych urzędach pracy;
XI. e-rozprawy także w sprawach karnych;
XII. przedłużenie pewnych terminów podatkowych (np. przesunięcie terminu JPK_V7);
XII. pomniejszenie opłat czynszowych/dzierżawnych dotyczących nieruchomości Skarbu Państwa lub samorządowych.
Poniżej krótkie omówienie tych z powyższych punktów, które wydają się być najbardziej interesujące z punktu widzenia przedsiębiorców – członków Cechu. Dla czytelności przekazu – punkty omawiane szerzej zostały w liście powyżej wytłuszczone.
I. Prawo pracy – przepisy o pracy zdalnej, zaległym urlopie i dotyczące zawieszenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych .
W „Tarczy 4.0” doprecyzowane zostały przepisy o pracy zdalnej, zaległym urlopie i w zakresie możliwości zawieszenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
a) Praca zdalna.
Wykonywanie pracy zdalnej może zostać polecone, jeżeli pracownik ma umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do jej wykonywania. Środki pracy i materiały do pracy potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną pracy zdalnej zapewnia pracodawca. Przepisy nie precyzują jednak, czy pracodawca odpowiada za bezpieczeństwo i higienę pracy zdalnej swojego pracownika oraz za wypadki przy tej pracy w ogóle czy też tylko w zakresie związanym z zapewnionymi przez pracodawcę środkami pracy lub materiałami do pracy. W naszej ocenie należy przyjąć, że pracodawca nie odpowiada za organizację miejsca pracy zdalnej. Jeśli chodzi o przepisy BHP – odpowiada tylko w odniesieniu do dostarczonych przez siebie środków. Należy przy tym podkreślić, że pracodawca może nakazać ewidencję pracy zdalnej.
b) Urlopy.
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (ogłoszonego z powodu COVID-19), pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu. Pracownik jest przy tym zobowiązany taki urlop wykorzystać.
c) Liberalizacja zakazu konkurencji.
Przepisy omawianej ustawy umożliwiają wypowiedzenie umów o zakazie konkurencji w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Pracodawcy, zleceniodawcy lub zamawiający zyskają uprawnienie do jednostronnego wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu danego stosunku prawnego. Dzięki temu, wraz z wygaśnięciem umowy, wygaśnie ich zobowiązanie do zapłaty odszkodowania ponad okres trwania umowy.
d) Rozszerzenie dofinansowania z FGŚP.
Przepisy omawianej ustawy przewidują możliwość otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez te podmioty, które pomimo spadku obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19, nie zdecydowały się na objęcie pracowników przestojem ekonomicznym lub przestojem wynikającym z art. 81 Kodeksu pracy albo obniżeniem wymiaru czasu pracy. Dofinansowanie wynosi do ½ wynagrodzenia pracownika, ale nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału obowiązującego na dzień złożenie wniosku, jak również obejmuje składki na ubezpieczenia społeczne od przyznanego dofinansowania. Dofinansowanie przysługuje na okres 3 miesięcy. W okresie dofinansowania pracownicy korzystają z ochrony zatrudnienia.
e) Ograniczenie wysokości odpraw i obniżenie wymiaru czasu pracy.
Przedmiotowa ustawa przewiduje też ograniczenie wysokości odpraw, odszkodowań oraz świadczeń o podobnym charakterze przewidzianych do wypłaty na wypadek ustania stosunku pracy do kwoty nieprzekraczającej 10-krotności minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. jest to kwota 2.600 zł brutto). Ograniczenie to będzie też stosowane w przypadku wypowiedzenia albo rozwiązania umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w związku z ustaniem odpłatnego pełnienia funkcji (z wyłączeniem umowy agencyjnej). Z limitu odpraw nie wyłączono jednak osób przechodzących na emeryturę.
Ponadto przedsiębiorcy, u których w konsekwencji spadku przychodów ze sprzedaży towarów lub usług wystąpił istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń będą uprawnieni do obniżenia wymiaru czasu pracy pracownikom o 20% lub objęcia pracowników przestojem ekonomicznym. W rozumieniu nowej ustawy istotne obciążenie funduszu wynagrodzeń oznacza zwiększenie min. o 5% ilorazu kosztów wynagrodzeń w uwzględnieniem składek na ubezpieczenie społeczne i przychodów ze sprzedaży towarów lub usług we wskazany miesiącu kalendarzowym przypadającym od dnia 1 marca 2020 r., w porównaniu do miesiąca poprzedzającego miesiąc odniesienia. Powyższe rozwiązania mogą być stosowane maksymalnie przez okres 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w zależności od zmian poziomu ilorazu kosztów wynagrodzeń i przychodów. Obniżenie wymiaru czasu pracy oraz wprowadzenie przestoju ekonomicznego wymaga jednak zawarcia porozumienia z przedstawicielami pracowników.
d) Zawieszenie odpisu na FGŚP.
W ustawie wprowadzono m.in. możliwość zawieszenia niektórych obowiązków dotyczących zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i innych funduszy mających socjalny charakter, w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, w przypadku wystąpienia u pracodawcy określonego spadku obrotów gospodarczych lub istotnego obciążenia funduszu wynagrodzeń. Pracodawcy, którzy odnotowali spadek obrotów lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń, mogą zawiesić obowiązek tworzenia lub funkcjonowania ZFŚS, dokonywania odpisu podstawowego oraz wypłaty.
e) Złożenie wniosku o świadczenie postojowe bezpośrednio przez zleceniobiorcę.
Przepisy „Tarczy 4.0” wprowadzają możliwość złożenia wniosku o świadczenie postojowe bezpośrednio przez zleceniobiorcę (w sytuacji gdy jego zleceniodawca odmawia pośredniczenia w złożeniu wniosku do ZUS). Oświadczenie o odmowie złożenia wniosku składane jest przez zleceniobiorcę pod rygorem odpowiedzialności karnej.
f) Dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
W „Tarczy 4.0” wydłużono okres przyznawania dodatkowego zasiłku opiekuńczego z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do dnia 28 czerwca 2020 r.
II. Uproszczenie procedury umorzenia pożyczki 5.000 zł dla przedsiębiorców.
Na podstawie omawianej „Tarczy 4.0” przedsiębiorca będzie miał możliwość umorzenia mikropożyczki bez składania żadnego wniosku. Informacje o tym, czy działalność nadal jest prowadzona Powiatowe Urzędy Pracy będą weryfikować na podstawie danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Mówi o tym art. 15zzd, ust. 7 ustawy. Zaproponowane rozwiązanie pomoże osobom, które mogłyby zapomnieć o obowiązku złożenia odpowiedniego wniosku o umorzenie pożyczki oraz zdejmuje z nich ten tak naprawdę zbędny obowiązek. Urzędy pracy mogą bowiem z łatwością sprawdzić, czy dany przedsiębiorca wywiązał się z obowiązku nieprzerwanego prowadzenia działalności przez 3 miesiące. W stanie prawnym sprzed uchwalenia „Tarczy 4.0” niezłożenie wniosku o umorzenie w terminie 14 dni po 3 miesiącach od udzielenia pożyczki, wiązało się z powstaniem obowiązku jej zwrotu.
III. Potwierdzenie dotychczasowych ustaleń związanych z realizacją zajęć praktycznych przez pracowników młodocianych.
Potwierdzono ustawowo w „Tarczy 4.0” regulacje, które dotychczas, w ramach kolejnych aktualizacji, przekazywaliśmy Państwu mailowo i umieszczaliśmy na stronie Cechu.
Zgodnie z art. 15f „Tarczy 4.0”:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu:
„1a. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy młodocianego pracownika, który:
1) w roku szkolnym 2019/2020 realizuje dokształcanie teoretyczne w III klasie branżowej szkoły I stopnia
albo
2) spełnia obowiązek nauki poprzez realizowanie przygotowania zawodowego u pracodawcy i w okresie czasowego ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty kończy ostatni rok nauki
zawodu w pozaszkolnym systemie kształcenia
– o ile wyraził zgodę na realizację zajęć praktycznych w ramach przygotowania zawodowego u pracodawcy
w okresie czasowego ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty.
1b. Zgoda, o której mowa w ust. 1a, jest wyrażana w formie pisemnej przez młodocianego pracownika,
a w przypadku niepełnoletniego młodocianego pracownika – przez jego rodzica lub opiekuna prawnego.”,
b) dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Przepisy ust. 1, ust. 1a pkt 1 i ust. 2 stosuje się również w przypadku zawieszenia działalności jednostek systemu oświaty na podstawie odrębnych przepisów w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.”.
Możliwość realizacji zajęć przygotowania zawodowego (praktycznej nauki zawodu) dotyczy zatem obecnie (do czasu zniesienia zawieszenia zajęć edukacyjnych) tylko uczniów III klasy (kończy ostatni rok nauki) i wyraził na piśmie zgodę na realizację zajęć. Zgoda powinna zostać wyrażona przez samego ucznia (jeżeli jest pełnoletni) lub przez jego rodzica lub opiekuna prawnego (jeżeli nie jest pełnoletni).
IV. Dopłaty do oprocentowania, czyli dostęp do tanich kredytów
Przepisy „Tarczy 4.0” wprowadzają system dopłat do oprocentowania kredytów, który skierowany jest do mikroprzedsiębiorców oraz małych, średnich i dużych przedsiębiorców, niezależnie od branży działalności. Dotyczy przedsiębiorców, którzy w związku z sytuacją gospodarczą wywołaną pandemią COVID-19 utracili płynność finansową lub są nią zagrożeni. Dopłaty dotyczą zarówno nowych, jak i już zaciągniętych kredytów obrotowych (odnawialnych i nieodnawialnych) i mogą być udzielane do 31 grudnia 2020 roku. Wysokość dopłat do oprocentowana kredytów zależy od wielkości przedsiębiorstwa, co kształtuje się następująco:
– mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy mogą skorzystać z dopłat do odsetek kredytu w wysokości 2 punkty procentowe, na okres maksymalnie 12 miesięcy;
– duzi przedsiębiorcy w wysokości 1 punkt procentowy, na okres maksymalnie 12 miesięcy.
Kredyty z dopłatami mogą być udzielane przez banki, które zawarły umowę o współpracy z BGK. Dopłaty do kredytów stanowią pomoc publiczną, mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce (co zostało zatwierdzone przez Komisję Europejską dnia 19 kwietnia 2020 r.). Przedmiotowe dopłaty do oprocentowania nie będą stanowiły przychodu. Z dopłat mogą jednak skorzystać tylko te firmy, które nie mają zaległości w spłacaniu rat. Limit pomocy publicznej w tym zakresie został podwyższony i wynosi co do zasady 800 tys. euro, a w sektorze produkcji rolnej 100 tys. euro.
V. Wakacje kredytowe
Przepisy „Tarczy 4.0” wprowadzają zmiany dla posiadaczy kredytów (zwłaszcza hipotecznych walutowych, ale też i konsumenckich), którzy stracili pracę lub inne główne źródło dochodu po dniu 13 marca 2020 r.
Istotą wprowadzanego rozwiązania jest czasowe zawieszenie obowiązku dokonywania płatności na rzecz banku, do których to płatności kredytobiorca zobowiązany jest na podstawie zawartej umowy (zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej raty). Na wniosek kredytobiorcy bank dokona zawieszenia wykonania umowy z chwilą doręczenia kredytodawcy wniosku (maksymalnie na trzy miesiące). Kredytobiorca przez trzy miesiące będzie miał zawieszony obowiązek dokonywania płatności rat i to zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej. W tym okresie kredytodawca nie może pobierać żadnych innych opłat, za wyjątkiem świadczeń pieniężnych, które wynikają z posiadanych przez kredytobiorcę ubezpieczeń powiązanych z umową kredytu. Technicznie – w terminie 14 dni od doręczenia wniosku, kredytodawca zobowiązany będzie przekazać kredytobiorcy potwierdzenie jego otrzymania oraz poinformować o wysokości opłat z tytułu umów ubezpieczenia. Okres kredytowania, jak i wszystkie terminy przewidziane w umowie kredytu, ulegną stosownemu przedłużeniu o okres zawieszenia. Powyżej wskazane uprawnienia zostały jednak ograniczone do umów, które zostały zawarte przed 13 marca 2020 r. i co do których zakończenie okresu kredytowania przypada po upływie 6 miesięcy od daty 13 marca 2020 r. Jeśli kredytobiorca ma kilka kredytów, to musi wybrać jeden, który zawiesza.
Regulacje wprowadzane w „Tarczy 4.0” są obszerne i powyższe opracowanie stanowi jedynie ich zarys mający na celu ułatwienie Państwu znalezienia się w gąszczu nowych przepisów. W razie zgłaszania problemów z rozumieniem i interpretacją nowych przepisów, będziemy starać się rozwiewać Państwa wątpliwości na kanwie konkretnych, problematycznych stanów faktycznych.
Przypominamy, że informacje w zakresie wsparcia przedsiębiorców w dobie epidemii koronawirusa będą na bieżąco umieszczane na aktualizowanej stronie internetowej Cechu.
Pełny tekst – Ustawa o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami
COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-191)